Idea ambulansu medycznego narodziła się w czasach wojen napoleońskich. Pojazdy takie służyły do ewakuowania rannych żołnierzy z pól licznych i bardzo krwawych bitew, jakie się wówczas przetaczały przez Europę.
Rozwój medycyny i coraz lepsze urządzenia spowodowały rozwój ambulansów medycznych. Dzisiejsze określenie typu karetki w polskim systemie ratownictwa medycznego oraz ich oznaczenie regulują przepisy ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Wyróżniamy 5 podstawowych rodzajów ambulansów:
Specjalistyczne karetkai S tzw. „eski” (kiedyś określana jako karetka R). Ambulans S to karetka reanimacyjna, wykorzystywana w stanach zagrożenia życia. Jej obsługę stanowi minimum trzyosobowy zespół, w którym przynajmniej jedna osoba to lekarz. Jeśli żaden z członków załogi nie posiada uprawnień do prowadzenia pojazdów uprzywilejowanych, czwartą osobą może być kierowca. Wyposażenie karetki S jest
Podstawowe karetkai P posiadają obsadę składającą się z co najmniej dwóch ratowników lub pielęgniarek. Obecność lekarza w zespole ambulansu P nie jest wymagana – jeśli żaden z członków nie ma uprawnień do prowadzenia pojazdów uprzywilejowanych, trzecią osobą w zespole może być kierowca. Wyposażenie karetki P jest przystosowane do sytuacji takich jak wypadki, urazy i zachorowania, gdzie nie wymaga się udziału ambulansu S.
Transportowe karetki T – to ambulanse używane do transportu poszkodowanych i chorych niewymagających intensywnego nadzoru, transportu międzyszpitalnego lub przewozu narządów bądź krwi. Najczęściej obsadę stanowi kierowca oraz ratownik. W systemie istnieje również karetka transportowa lekarska, w skład której wchodzi również lekarz. Ambulanse tego typu są wykorzystywane do przewozu chorych, którzy wymagają nadzoru lekarskiego. Oznakowania karetek transportowych są różne w zależności od regionu (kombinacja litery T np. "RT", "ST" lub "TL).
Karetki weterynaryjne – ambulanse te mogą mieć status pojazdów uprzywilejowanych, lecz nie wszystkie go mają. Najczęściej występują w kolorze żółtym w czerwone paski, z tyłu natomiast są niebieskie.
Karetki neonatologiczne – (karetka N) ambulanse te używane są sytuacjach podobnych do tych z użyciem karetek T, jednak przeznaczone są do transportu noworodków i niemowląt do 1 roku życia. Ambulans N jest wyposażony w sprzęt reanimacyjny.
W polskim systemie funkcjonują również:
- karetki POZ (Podstawowa Opieka Zdrowotna)
- NiŚoZ (Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna).
Ambulanse tego typu najczęściej wykorzystywane są do wizyt domowych lekarza rodzinnego u osób, które samodzielnie nie mogą się dostać do przychodni, a ich stan jest na stabilny na tyle, iż nie zagraża ich życiu. Karetki NiŚoZ natomiast, jak wskazuje sama ich nazwa, pełnią dyżury w nocy w dni powszednie oraz całodobowo w święta i dni wolne od pracy.
Czasy pandemii COVID19 wprowadził kolejny wariant ambulansu, choć prawnie nie jest on zdefiniowany – to karetka wymazowa, czyli ambulans, którym do pacjentów docierają zespoły świadczące usługi testowania na okoliczność występowania wirusa SARS – CoV -2. Falck Medycyna oferują usługę tego typu w wielu lokalizacjach w Polsce (patrz www.falck.pl).
Odrębnym rodzajem ambulansu jest sanitarka wojskowa – karetka specjalistyczna najczęściej przystosowana do przewozu więcej niż jednej osoby w pozycji leżącej poprzez umieszczanie noszy piętrowo przy ścianach pojazdu.
Istnieje także Polska Norma PN-EN 1789:2008 ,,Pojazdy mechaniczne i ich wyposażenie - ambulanse drogowe". By posługiwać się nazwą „ambulans” w odniesieniu do danego pojazdu musi on być skonstruowany w sposób określony w normie, zawierać określone normą wyposażenie oraz posiadać określone podzespoły. Norma określa trzy typy karetek: