Hipotermia..., pojęcie niby dość powszechnie znane, w szczególności w środowisku medyków. Jednakże, czy każdy z nas pamięta wszystkie wytyczne dotyczące postępowania z pacjentem w hipotermii ? Jako Ratownik medyczny z doświadczenia wiem, że medykowi po rozpoznaniu u pacjenta nagłego zatrzymania krążenia, w głowie wyświetla się pewien schemat.
Schematem tym są wytyczne czy opracowane wcześniej schematy postępowania podczas resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Osoby, które preferują przyswajanie informacji wizualnej, mają dostęp do różnorodnych tabel, wykresów i rysunków, które ilustrują, jak postępować w różnych przypadkach. Podczas resuscytacji walczymy z podtrzymaniem funkcji życiowych pacjenta, a w między czasie próbujemy ustalić, z jakiego powodu doszło do zatrzymania krążenia. Z pomocą tutaj, przychodzi nam mnemonik 4H i 4T, który ułatwia ratownikom w sytuacji stresującej przypomnieć sobie wszystkie możliwe przyczyny zatrzymania krążenia, z którym właśnie toczą nierówną walkę. Jedna z literek ,,H’’, oznacza- HIPOTERMIĘ. W tym przypadku wiele standardów podczas RKO ulega zmianie, niż u osoby u której równocześnie z NZK nie występuje Hipotermia.
Ale... czy w sytuacji, gdy oceniamy obecność oddechu, unoszenie się klatki piersiowej, próbę wyczucia tętna na obwodzie- równocześnie chwytamy za termometr, żeby ustalić temperaturę powierzchowną a najlepiej głęboką ciała i decydujemy, którego algorytmu użyć ? Tutaj ważnym czynnikiem jest obserwacja. W środku lata w upalny dzień szansa na hipotermię u pacjenta jest mniejsza niż w porze zimowej u pacjenta zasypanego lawiną. Świetną pomocą w określeniu hipotermii jest Skala Szwajcarska, którą każdy ratownik powinien znać. Za jej pomocą na podstawie objawów możemy zaklasyfikować pacjenta do właściwego stopnia hipotermii, a to ma przekładnik na sposób dalszego postępowania.
Najnowsze wytyczne ITLS mówią nam, że u pacjenta podczas RKO z temperaturą głęboką:
- <30 °C - nie należy podawać leków
- 30-34,9 °C - leki powinny być podawane z zachowywaną dwukrotnie dłuższą przerwą, niż u pacjenta z temperaturą prawidłową.
- >35 °C - leki należy podawać ze standardowymi odstępami.
W przypadku hipotermii musimy pamiętać o tym, żeby transport pacjenta odbywał się w pozycji leżącej, bez pionizowania ciała. Nasza uwaga w szczególności musi być skierowana na ogrzewanie pacjenta za pomocą: koców grzewczych, usunięcia przemoczonych ubrań, podaży dożylnie ogrzanych płynów podaży ogrzanego tlenu, zwiększenia temperatury otoczenia, ogrzewania pęcherza moczowego. Dodatkowo u pacjenta w hipotermii ważne jest, aby na bieżąco oznaczać poziom glikemii, gdyż zanim dojdzie do NZK, organizm stosuje obronę w postaci drżeń mięśniowych, co odbywa się kosztem pochłaniania energii i tym samym spadkiem glikemii- to może doprowadzić do kolejnej odwracalnej przyczyny zatrzymania krążenia i kolejnej literki ,,H’’- Hipoglikemii.
Pamiętajmy, że organizm wychłodzony, w sytuacji zatrzymania krążenia jest w stanie dłużej przebywać bez uszczerbku na zdrowiu, niż ten w temperaturze prawidłowej. Dzieje się to z powodu spadku zapotrzebowania tkanek w tlen, spowolnieniu metabolizmu. Poza kilkoma wyjątkami, zgodnie z wytycznymi, nie możemy stwierdzić zgonu pacjenta przed ogrzaniem ciała !
Krzysztof Brzuzan
