Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę funkcjonowania szpitali powiatowych w latach 2020–2022. Według danych z raportu pokontrolnego w połowie 2022 r. w Polsce funkcjonowało 313 szpitali powiatowych, które udzielały świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Ich liczba różni się w zależności od regionu – najmniej jest w województwie lubuskim (8), a najwięcej w województwie mazowieckim (44).
Podstawowym problemem utrudniającym funkcjonowanie szpitali powiatowych jest pogarszająca się sytuacja finansowa, przejawiająca się między innymi coraz większym zadłużeniem. Według danych Ministerstwa Zdrowia, w latach 2019–2021 zobowiązania ogółem szpitali powiatowych stale się zwiększały i wynosiły – odpowiednio – ponad 6 mld zł, niemal 6,9 mld zł oraz ok. 7,3 mld zł. Jednocześnie zobowiązania wymagalne w tych latach wynosiły – odpowiednio – ok. 803 mln zł, 724 mln zł i prawie 602 mln zł. Według stanu na 30 czerwca 2022 r., zobowiązania ogółem szpitali powiatowych przekroczyły 7,3 mld zł, w tym wymagalne wyniosły prawie 777 mln zł.
Kontrolerzy NIK wykazali, że oprócz problemów finansowych w placówkach bardzo często dochodziło do nieprawidłowości związanych z organizacją pracy i realizacją świadczeń. Najbardziej rażące zaniedbania, na które wskazują kontrolerzy, to:
- prawie jedną trzecią aparatury medycznej, którą poddano kontroli, wykorzystywano w procesie leczenia pacjentów bez ważnych przeglądów technicznych, co było niezgodne z ustawą o wyrobach medycznych i mogło stanowić zagrożenie dla pacjentów;
- w trzech szpitalach lekarze zatrudnieni na umowach cywilnoprawnych świadczyli pracę przez kilka dni bez przerwy, w skrajnym przypadku nawet przez 73 godziny;
- w żadnym spośród 22 skontrolowanych podmiotów leczniczych kadra zarządzająca nie została wyłoniona w konkursach;
- 18 z 22 szpitali nie spełniało norm zatrudnienia personelu udzielającego świadczeń zdrowotnych, zwłaszcza pielęgniarek;
- w 17 szpitalach nie ustalano minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych lub robiono to w sposób nieprawidłowy;
- 12 z 22 podmiotów nie udostępniało pacjentom wszystkich wymaganych informacji, takich jak np. godziny udzielania świadczeń, możliwość i sposób zapisania się na listę oczekujących;
- w 12 szpitalach nie zapewniano pacjentom możliwości umawiania się na wizyty drogą elektroniczną, monitorowania statusu na liście oczekujących na udzielenie świadczenia oraz powiadamiania o terminie wizyty;
- część szpitali naruszała przepisy ustawy o działalności leczniczej przy udzielaniu zamówień; a ok. 43 proc. badanych podmiotów zawarło umowy bez postępowania konkursowego;
- w 15 z 22 szpitali nie aktualizowano wpisów do Krajowego Rejestru Sądowego i do Rejestrów Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą;
- w 10 szpitalach nie uwzględniano w regulaminach organizacyjnych wszystkich wymaganych ustawą informacji i nie aktualizowano ich na bieżąco.
NIK zaapelowała do ministra zdrowia o podjęcie działań legislacyjnych zmierzających do określenia w przepisach ustawy o działalności leczniczej maksymalnego dopuszczalnego nieprzerwanego czasu pracy personelu lekarskiego zatrudnionego na podstawie umów cywilnoprawnych. Jednocześnie zaleciła wojewodom zwiększenie nadzoru nad rejestrem podmiotów wykonujących działalność leczniczą, a zarządom powiatów zwiększenie nadzoru nad szpitalami.
